Van zorgverlener tot IT-manager: hoe in elke sector burn-out anders ontstaat

Neem Mark, verpleegkundige in de ouderenzorg. Hij houdt van zijn werk en van de bewoners die hij dagelijks ziet. Juist die toewijding maakt dat hij keer op keer extra diensten draait wanneer collega’s uitvallen. “Ik kan de mensen toch niet in de steek laten?” zegt hij. Zijn sterke sociale drijfveer geeft hem voldoening, maar is tegelijk zijn valkuil. Loyaliteit houdt hem op de been, totdat het hem uitput.

Aan de andere kant van het spectrum staat Elena, IT-manager bij een internationale organisatie. Haar agenda zit van ’s ochtends vroeg tot laat in de avond vol met vergaderingen en onverwachte crisissituaties. Ze voelt de constante druk van stakeholders die haar overal tegelijk nodig hebben. Strategisch denken en innovatie zijn haar kracht, maar in de praktijk verdrinken die in brandjes blussen en ad hoc-besluiten. Voor iemand met een resultaatgerichte en vernieuwingsgerichte drijfveer is dat dodelijk vermoeiend: altijd aan, nooit ruimte om adem te halen.

En dan Merel, docent op een middelbare school. Ze staat bekend als bevlogen en creatief, iemand die haar leerlingen inspireert en altijd een stap extra zet. Maar naast haar lessen vult haar tijd zich met administratie, oudergesprekken en vergaderingen. De rollen stapelen zich op: leraar, mentor, probleemoplosser, administratiekracht. Het contact met haar leerlingen – waar ze energie van krijgt – raakt steeds verder naar de achtergrond. Het gevolg: een groeiend gevoel dat ze zichzelf voorbijloopt.

Drie verhalen, drie sectoren. En toch dezelfde rode draad: burn-out ontstaat niet enkel door de hoeveelheid werk, maar door de mismatch tussen iemands persoonlijke drijfveren en de dagelijkse realiteit. Waar Mark uit loyaliteit zijn grenzen overschrijdt, voelt Sophie zich gevangen in taken die niet passen bij haar energie, en verliest Merel haar motivatie doordat haar kernkracht – creativiteit – ondergesneeuwd raakt.

Dit laat zien dat er geen standaardaanpak bestaat voor het voorkomen van burn-out. De zorg worstelt met structurele tekorten en de druk van loyaliteit. In IT en management draait het om complexiteit en constante beschikbaarheid. In het onderwijs botsen kerntaken vaak met randzaken en rolverwarring. De context verschilt, maar de oorzaak is vergelijkbaar: mensen verliezen energie wanneer ze structureel te veel vanuit weerstand moeten werken.

Daar ligt de sleutel: werken vanuit drijfveren. Een drijfverenanalyse maakt zichtbaar waar iemand energie van krijgt (expressie) en waar de grootste risico’s liggen (weerstand). Bij Mark werd duidelijk dat zijn sociale betrokkenheid zijn kracht én zijn risico is. Bij Sophie bleek dat zij juist energie krijgt van strategisch werken en innovatie, maar dat brandjes blussen haar uitput. En bij Merel liet de analyse zien dat creativiteit haar vleugels geeft, terwijl administratie haar irriteert en energie kost.

Door die inzichten bespreekbaar te maken, konden hun leidinggevenden en teams bewuste keuzes maken: grenzen stellen, taken beter verdelen, ruimte creëren voor waar iemand goed in is. Niet om hun betrokkenheid of inzet te verminderen, maar om hun kracht duurzaam inzetbaar te houden.

Burn-out ziet er in elke sector anders uit, maar de rode draad is helder: het begint met onzichtbaar energieverlies en eindigt met langdurige uitval. Door inzicht te krijgen in drijfveren, maak je dat proces zichtbaar vóórdat het escaleert. Zo bouw je niet alleen aan preventie, maar ook aan een werkomgeving waarin mensen floreren.

‍

Meer lezen? Download onze whitepaper Burn-out is geen keuze