14/10/2025

Van onderbuik naar onderbouwing: de kracht van betrouwbare metingen in leiderschap

Van onderbuik naar onderbouwing: de kracht van betrouwbare metingen in leiderschap

We overschatten hoe goed we mensen kunnen inschatten. Een gesprek, een presentatie, een eerste indruk: het lijkt alsof we meteen weten wat iemand drijft. Maar onderzoek* laat zien dat intuïtieve oordelen in selectie en leiderschap maar beperkt betrouwbaar zijn.

Toch vertrouwen veel organisaties nog steeds op intuïtie bijbijvoorbeeld werving, leiderschapsontwikkeling en veranderingstrajecten.

Intuïtie is waardevol – maar niet objectief. En zeker niet voldoende in een tijd waarin leiderschap vraagt om bewuste, onderbouwde keuzes.

 

Meten wat je niet ziet

Gedrag is zichtbaar, maar vertelt niet het hele verhaal. Onder het oppervlak liggen overtuigingen, waarden en drijfveren – de werkelijke motor achter iemands keuzes. Dáár zit de verklaring waarom iemand opbloeit of vastloopt, waarom teams in balans blijven of juist botsen.

Een medewerker die ogenschijnlijk succesvol is, kan elke dag tegen zijn eigen waarden in werken. Een leidinggevende die controle houdt, kan juist energie verliezen omdat zijn behoefte aan autonomie of betekenis wordt genegeerd.

Een bewezen betrouwbare drijfverenmeting maakt die onderstroom zichtbaar. Niet om te labelen, maar om te begrijpen. En dat maakt het verschil tussen reageren en leidinggeven.

 

Waarom betrouwbaarheid ertoe doet

De markt staat vol vragenlijsten en kleurenmodellen die inzicht beloven. Maar zonder wetenschappelijke onderbouwing weet je niet of ze meten wat ze beweren te meten.

Een instrument heeft pas waarde als het betrouwbaar, consistent en onafhankelijk is van achtergrond of context.

De recente COTAN-registratie van Profile Dynamics bevestigt dat onze drijfverenvragenlijst precies dat is: betrouwbaar, consistent en stabiel over tijd, met één normgroep voor iedereen – ongeacht leeftijd, geslacht of culturele achtergrond.

Voor organisaties betekent dit dat beslissingen niet langer rusten op interpretatie of toeval, maar op data die écht iets zeggen over motivatie en gedrag.

Bewezen betrouwbaarheid is geen academisch keurmerk; het iseen voorwaarde voor eerlijk leiderschap.

 

Van gedrag naar betekenisvolle beslissingen

Wat levert dat op in de praktijk?

Bij een organisatie in de zorgsector gebruiken teams drijfverenanalyses om te bepalen wie past in hun zelforganiserende structuur. Niet op basis van ‘wie lijkt op wie’, maar op wat het team nodig heeft. Dat zorgt voor balans tussen daadkracht en samenwerking.

Een gemeente past drijfverenmetingen toe in sollicitatiegesprekken én conflictbemiddeling. De vraag verandert van “past deze persoon in het plaatje?” naar “past dit werk bij wat deze persoon echtbelangrijk vindt?”. Het resultaat: meer eigenaarschap en minder verloop.

En bij een landelijke uitvoeringsorganisatie helpt inzicht in drijfveren bij cultuurverandering – van top-down naar lerend en verantwoordelijk.

In al deze situaties fungeert de meting als kompas: ze maakt zichtbaar wat eerder onbesproken bleef.

 

De valkuil van aannames

Zonder onderbouwde meting vullen we zelf in wat we denken dat iemand drijft. We projecteren onze eigen waarden op de ander:

Een leider met prestatiedrang herkent vooral ambitie. Een harmoniegerichte manager ziet vooral samenwerking.

Die aannames kleuren beslissingen bij selectie, beoordelingen leiderschapsontwikkeling, en kosten organisaties energie, tijd en talent.

Een wetenschappelijk onderbouwde drijfverenmeting haalt de ruis uit dat proces. Ze maakt ruimte voor gesprekken op inzicht in plaats vanop interpretatie.

 

Leiderschap dat meet wat ertoe doet

De leiders van vandaag staan voor complexe vraagstukken: hybride werken, diversiteit, mentale gezondheid, schaarste aan talent.

In al die thema’s draait het uiteindelijk om één factor: motivatie. Wat mensen drijft, bepaalt hoe ze omgaan met verandering, verantwoordelijkheid en samenwerking.

 

Wie dat wil begrijpen, moet durven meten. Niet om mensen in hokjes te plaatsen, maar om recht te doen aan hun verschillen.

Onderbouwd meten vraagt om professionaliteit – en levert vertrouwen op. Vertrouwen dat beslissingen eerlijk zijn, dat ontwikkel trajecten aansluiten, en dat leiderschap niet alleen richting geeft, maar betekenis.

 

Van onderbuik naar onderbouwing

Succesvolle organisaties baseren hun beslissingen niet op toevallige indrukken, maar op inzicht dat standhoudt.

Bewezen betrouwbare metingen vormen geen luxe, maar een strategisch fundament. Ze maken leiderschap voorspelbaar, eerlijk en effectief.

Of het nu gaat om selectie, cultuurverandering of leiderschapsontwikkeling – het begint allemaal bij weten wat mensen drijft.

Ontdek hier hoe wetenschappelijk onderbouwde drijfverenmetingenjouw organisatie helpen om beslissingen te nemen met menselijk inzicht

 

*Schmidt,F.L., & Hunter, J.E. (1998). The validity and utility of selection methods in personnel psychology: Practical and theoretical implications. Psychological Bulletin, 124(2), 262–274 en ;  Google People Analytics (Project Oxygen, 2013–2019). Manager effectiveness and selection fit studies.

Dit zijn slechts enkele voorbeelden. Wil je meer weten?

Download onze whitepaper